Φυσικές επιστήμες 19-20 - Δραστηριότητες Δ' Τάξης

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Δ' ΤΑΞΗΣ

Δευτέρα 23/03/2020

Δραστηριότητα 1:


Ζωντανοί Οργανισμοί – Φυτά (Διαπνοή των φυτών)

Σχετική Θεωρία (Λίγα λόγια για τη Διαπνοή των Φυτών)

Διαπνοή

Διαπνοή είναι μια από τις τρεις βασικές λειτουργίες των φυτών μαζί με τη φωτοσύνθεση (κατά την οποία το φυτό παράγει την τροφή του) και την αναπνοή (κατά την οποία παίρνει οξυγόνο και αποβάλλει διοξείδιο του άνθρακα).

Κατά τη διαπνοή, τα φυτά αποβάλλουν νερό υπό μορφή υδρατμών κυρίως από τα φύλλα αλλά και από τους πράσινους βλαστούς και τα άνθη.  Λόγω της διαφοράς πίεσης που δημιουργείται, νερό από το έδαφος εισρέει στα αγγεία του φυτού.  Με τον τρόπο αυτό, το φυτό επιτυγχάνει να προμηθεύεται το νερό που χρειάζεται για τη φωτοσύνθεση, αποβάλλει θερμότητα και προμηθεύεται ανόργανα υλικά που χρειάζεται από το έδαφος (ιόντα όπως νιτρικά, φωσφορικά, θειικά, μαγνησίου κ.ά).

Η διαπνοή γίνεται από τα στόματα των φύλλων.  Τα στόματα μπορούν να ανοίγουν και να κλείνουν.  Το φυτό ρυθμίζει τη διαπνοή ανάλογα με την διαθεσιμότητα του νερού στο έδαφος. 

Σκοπός της Δραστηριότητας είναι τα παιδιά να μπορούν να επεξηγούν τη λειτουργία και τη σημασία της διαπνοής των φυτών.

Οδηγίες:

Πείραμα 1

Τοποθετήστε ένα καρότο (ρίζα φυτού), ένα βλαστό σέλινου κι ένα ανοιχτόχρωμο άνθος (π.χ. άσπρο γαρίφαλο) σε ένα δοχείο που περιέχει χρωματισμένο νερό.  Αφήστε τα εκεί για δύο μέρες.

Γράψτε τι παρατηρείτε:

• στα πέταλα του γαρίφαλου: .........................................................................
• στη φέτα καρότου: .......................................................................................
• στη φέτα σέλινου: ........................................................................................

Η συνέχεια της πορείας του νερού …

Πείραμα 2

Τοποθετήστε ένα πλαστικό σακούλι πάνω από τη γλάστρα κάποιου φυτού που δεν χρειάζεται συχνά πότισμα και ένα άλλο πάνω από τη γλάστρα κάποιου φυτού που χρειάζεται συχνά πότισμα. Αφήστε τα για μερικές ώρες.

Γράψτε τι παρατηρείτε μέσα στην κάθε πλαστική σακούλα κι ακολούθως συγκρίνετε τις πλαστικές σακούλες. Τέλος, δικαιολογήστε το λόγο που συμβαίνει αυτό.

…………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………..

Από πού αποβάλλουν νερό τα φύλλα; Παρατήρησε προσεκτικά ένα φύλλο; Δες τι έχει στην επιφάνειά του.

…………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………..

Συμπέρασμα: Η αποβολή νερού από τα φύλλα επιτρέπει στο φυτό να ανανεώνει το νερό που βρίσκεται μέσα του. Έτσι, παίρνει από το έδαφος το νερό που χρειάζεται και μαζί του νέες ουσίες από το έδαφος.

Η αποβολή νερού, όμως, εξυπηρετεί κι έναν άλλο σκοπό. Μπορείτε να τον ανακαλύψετε με το πιο κάτω απλό πείραμα.

Πείραμα 3

Ρίξε στα χέρια σου λίγες σταγόνες νερό και τρίψτε τα, για να βραχούν.

Κούνησέ τα στον αέρα, για να εξατμιστεί το νερό. 

Πώς νιώθεις τα χέρια σου;

…………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………..

Με βάση την πιο πάνω παρατήρηση, εξηγήστε σε τι άλλο εξυπηρετεί το φυτό η αποβολή νερού από τα φύλλα.

…………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………..

Πειράματα - Φωτογραφίες
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Δραστηριότητα 2:

Ζωντανοί Οργανισμοί – Ζώα (Προσαρμοστικότητα των Ζώων στο περιβάλλον)

Σχετική Θεωρία (Λίγα λόγια για την προσαρμοστικότητα των Ζώων)

Προσαρμοστικότητα των Ζώων στο περιβάλλον τους

Στη βιολογία, ο όρος προσαρμογή δηλώνει τη διαδικασία, με την οποία ένας οργανισμός αποκτά μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα στο περιβάλλον του, μέσα από αλλαγές στη δομή ή τη λειτουργία του. Κάτω από τον όρο «προσαρμογή»  εννοείται επίσης οποιοδήποτε συμπεριφορικό, ανατομικό ή φυσιολογικό χαρακτηριστικό που ευνοεί τις δυνατότητες επιβίωσης και αναπαραγωγής του οργανισμού.

Η προσαρμογή είναι η ιδιότητα των ζωντανών οργανισμών να διαρθρώνουν τα όργανα και τις λειτουργίες τους με τέτοιο τρόπο, ώστε να επιβιώνουν και να αναπαράγονται κάτω από καθορισμένες συνθήκες και μέσα σε ένα δεδομένο περιβάλλον. Είναι μία από τις πιο χαρακτηριστικές ιδιότητες των ζωντανών οργανισμών, που αφορά τη ρύθμιση των λειτουργιών τους σε σχέση με τις συνθήκες του οικοσυστήματος, στο οποίο ζουν και είναι πιο εμφανής σε περιβάλλοντα με δυσμενείς συνθήκες (έρημοι, πολικές περιοχές, βυθοί των ωκεανών κ.ά.), όπου επιβάλλεται μια εξειδίκευση μορφής και τρόπου ζωής.

Σύμφωνα με τη θεωρία του δαρβινισμού, τα άτομα που είναι περισσότερο προσαρμοσμένα σε ένα περιβάλλον υπερισχύουν και διατηρούνται στον αγώνα για την επιβίωση, ενώ τα λιγότερο προσαρμοσμένα και ασθενή εξαφανίζονται. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, οι παράγοντες του περιβάλλοντος μεταβάλλουν τη μορφή ενός είδους σε πολύ περιορισμένα όρια, ενώ η κληρονομική ουσία των οργανισμών κατέχει πρωταρχικό ρόλο και κατευθύνει την ανάπτυξη ή την εξαφάνιση μιας μορφής.

Σκοπός της Δραστηριότητας είναι τα παιδιά να αιτιολογούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τις λειτουργίες και συμπεριφορές που επιτρέπουν στα ζώα να προσαρμοστούν και να επιβιώσουν στο περιβάλλον.

Εργασίες:

1. Πώς κατορθώνει το κάθε ζώο να επιβιώνει στις ιδιαίτερες συνθήκες του περιβάλλοντος στο οποίο ζει;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 2. Μελετήστε τις πιο κάτω εικόνες και αποφασίστε ποιο από τα δύο πουλιά τρέφεται με  χόρτα, σπόρους, έντομα και σκουλήκια και ποιο τρέφεται με άλλα ζώα και πουλιά. Αιτιολογήστε την απάντησή σας.                              

                      Πέρδικα                                                                                Αετός

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

.......…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Οι πιο κάτω χελώνες ζουν σε διαφορετικά περιβάλλοντα. 

          Χελώνα Α                                         Χελώνα Β

Ποια χελώνα πιστεύετε ότι ζει:

Στη θάλασσα: ..................... Στη ξηρά: .......................

Αιτιολογήστε την απάντησή σας.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

.......…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Οι πιο κάτω εικόνες δείχνουν τα κρανία ενός αγρινού κι ενός σκύλου.  Ποιο κρανίο πιστεύετε ότι ανήκει στο κάθε ζώο;   Αιτιολογήστε την απάντησή σας.

Κρανίο 1	Κρανίο 2

Το κρανίο 1 άνηκε σε ...................................

Το κρανίο 2 ανήκει σε ..................................

Αιτιολογήστε την απάντησή σας.

Δραστηριότητα 3:

Σώμα και Υγεία (Μυοσκελετικό Σύστημα)

Σχετική Θεωρία (Λίγα λόγια για το μυοσκελετικό σύστημα)

Μυοσκελετικό Σύστημα

Οι μύες συνεργάζονται με τα οστά, για να εκτελεστούν οι διάφορες κινήσεις.  Οι μύες συσπώνται και χαλαρώνουν.  Κατά τη σύσπασή τους έλκουν το οστό ή τα οστά στο/στα οποίο/α είναι προσκολλημένοι με τένοντες.  Κίνηση είναι δυνατή εκεί που υπάρχει άρθρωση, σύνδεση δηλαδή οστών.  Η ελευθερία της κίνησης εξαρτάται από την κατασκευή της άρθρωσης.  Υπάρχουν μέρη του σώματός μας που μπορούν να εκτελέσουν μεγάλες κινήσεις (π.χ. ώμος) και μέρη που μπορούν να εκτελέσουν μικρότερες (π.χ. αγκώνας).  Οι μύες μας με εξάσκηση μπορούν να εκτελέσουν  κινήσεις που προηγουμένως αδυνατούσαν να κάνουν (π.χ. μια γυμναστική άσκηση, το παίξιμο ενός μουσικού οργάνου).

Εκτός από τη συμμετοχή του στην πραγματοποίηση κινήσεων,  ο σκελετός εκτελεί  κι άλλες λειτουργίες:

• Στηρίζει το σώμα: Χωρίς οστά το σώμα δε θα μπορούσε να στέκεται όρθιο.
• Δίνει σχήμα στο σώμα: Το σχήμα κάθε σπονδυλωτού καθορίζεται από τη μορφή των οστών του. Χωρίς οστά το σώμα θα αποτελούσε μια άμορφη μάζα.
• Προστατεύει ζωτικά όργανα: Το κρανίο προστατεύει τον εγκέφαλο, τα οστά του θώρακα την καρδία και τους πνεύμονες, η σπονδυλική στήλη τα νεύρα και η λεκάνη τα γεννητικά όργανα.

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής επιβαρύνει το μυοσκελετικό μας σύστημα για διάφορους λόγους:

• Η έλλειψη άσκησης οδηγεί σε απώλεια τόσο μυϊκής όσο και οστεϊκής μάζας.
• Η κακή στάση του σώματος κατά τη χρήση της τεχνολογίας οδηγεί σε καταπόνηση του σκελετού.
• Πολλοί άνθρωποι ακολουθούν μια δίαιτα με ψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και ζάχαρη με αποτέλεσμα την αύξηση του σωματικού βάρους, το οποίο καταπονεί τον σκελετό.

Για την υγεία του μυοσκελετικού συστήματος συστήνεται σωστή στάση του σώματος.  Σημαντική είναι η σωστή στάση κατά τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή και των κινητών ηλεκτρονικών συσκευών, αλλά και κατά την περίοδο οποιασδήποτε καθιστικής δραστηριότητας. Για όσους ασχολούνται με πολύωρη καθιστική εργασία συστήνονται μικρές διακοπές με κάποιες κινήσεις των άκρων σε τακτά χρονικά διαστήματα. 

Το διαιτολόγιο που βελτιώνει και διατηρεί την υγεία του σκελετικού συστήματος συμπεριλαμβάνει τροφές πλούσιες σε ασβέστιο, όπως είναι τα γαλακτοκομικά ή σε κολλαγόνο, όπως είναι τα πράσινα λαχανικά.  Για την υγεία του μυοσκελετικού συστήματος είναι σημαντικό να διατηρείται το ιδανικό βάρος του σώματος, ώστε να μην υπάρχει επιπρόσθετο βάρος, που επιβαρύνει και καταπονεί τα οστά.  Για τον ίδιο λόγο είναι σημαντικό να διατηρείται σε καλή κατάσταση και το μυϊκό σύστημα με την άσκηση.

Σκοπός της Δραστηριότητας είναι τα παιδιά να επεξηγούν τη χρησιμότητα του σκελετού στο ανθρώπινο σώμα και να λαμβάνουν αποφάσεις και μέτρα για την υγεία του μυοσκελετικού συστήματος με βάση δεδομένα που αφορούν τις παθήσεις του και τα αίτια που τις προκαλούν.

Εργασίες:

1. Πώς καταφέρνουμε να κινούμε το σώμα μας;

…………...……………………………………………………………….……………………………...

…………...………………………………………………………………………………………………

2. Σε τι χρησιμεύει ο σκελετός στο ανθρώπινο σώμα;

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

3. Γράψετε 3 χαρακτηριστικά του σύγχρονου τρόπου ζωής που επιβαρύνουν το μυοσκελετικό σύστημα.

 ....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

4. Γράψετε 3 ενέργειες που μας βοηθούν να έχουμε υγιές μυοσκελετικό σύστημα.

 ....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

5. (a) Ποιο ιχνοστοιχείο  των τροφών είναι πολύ σημαντικό στην ανάπτυξη του ανθρώπινου σκελετού.

 ....................................................................................................................................................................

(b) Αναφέρετε 3 τροφές που το περιέχουν.

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

Δραστηριότητα 4:


Ηλεκτρισμός - Απλά Ηλεκτρικά Κυκλώματα

Ηλεκτρικό κύκλωμα ονομάζεται μία κλειστή αγώγιμη από το ηλεκτρικό ρεύμα διαδρομή. Στην παρούσα Δραστηριότητα θα μελετήσουμε τα κύρια μέρη ενός απλού ηλεκτρικού κυκλώματος.


Δραστηριότητα 4

Δευτέρα 04/05/2020

Δραστηριότητα 5:

Ηλεκτρισμός: Καλοί και Κακοί Αγωγοί του ηλεκτρισμού / Παραγωγή ηλεκτρισμού

Η Δραστηριότητα αυτή αναφέρεται στον ηλεκτρισμό και συγκεκριμένα κατηγοριοποιεί τα υλικά σε αγωγούς και μονωτές του ηλεκτρισμού. Επιπλέον, σε αυτήν την Δραστηριότητα περιγράφεται η λειτουργία ενός απλού συστήματος παραγωγής ηλεκτρισμού (περιγράφονται διαφορετικοί τρόποι και διακρίνονται οι πηγές παραγωγής ηλεκτρισμού σε ανανεώσιμες και μη   ανανεώσιμες).

Πατώντας τον παρακάτω σύνδεσμο θα εμφανιστεί η Δραστηριότητα 5, την οποία μπορείτε να τυπώσετε και να συμπληρώσετε. Επίσης, μπορείτε να απαντήσετε στις ερωτήσεις σε άδεια κόλλα Α4 ή σε άδειες κόλλες τετραδίου.

Καλή διασκέδαση.

Εργασία 1ης εβδομάδας στην τάξη (και για τις 2 ομάδες μαθητών):

Ενότητα: Θερμότητα - Θερμοκρασία

Στην παρούσα ενότητα αναφέραμε και συζητήσαμε τα φυσικά φαινόμενα της εξαέρωσης (εξάτμισης και βρασμός) και υγροποίησης (συμπύκνωσης). Ακολούθως, μιλήσαμε για τις φάσεις του νερού (πάγος – νερό – υδρατμοί) και τον κύκλο του νερού στη Φύση.

Πιο κάτω βρίσκονται οι Δραστηριότητες του βιβλίου, οι οποίες έγιναν στο σχολείο.

Δραστηριότητες Βιβλίου
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Τρίτη 23/06/2020

Εργασία 2ης εβδομάδας στην τάξη (και για τις 2 ομάδες μαθητών):

Ενότητα: Ύλη

Στην παρούσα ενότητα μελετήσαμε τους διάφορους παράγοντες που επηρεάζουν τον χρόνο διάλυσης μιας διαλυόμενης ουσίας σε ένα διαλύτη. Παράλληλα, έγινε αναφορά στη μέθοδο της διερώτησης και ειδικότερα αναφερθήκαμε στον τρόπο παρουσίασης των αποτελεσμάτων ενός πειράματος (γραφική παράσταση).

Πιο κάτω βρίσκονται οι Δραστηριότητες του βιβλίου, οι οποίες έγιναν στο σχολείο.

Δραστηριότητες Βιβλίου

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________