Φυσικές επιστήμες 19-20 - Δραστηριότητες Στ' Τάξης

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤ' ΤΑΞΗΣ

Δευτέρα 23/03/2020


Δραστηριότητα 1:

 
Ζωντανοί Οργανισμοί – Φυτά (Ενδημικά Φυτά της Κύπρου)

Σχετική Θεωρία (Λίγα λόγια για τα Ενδημικά φυτά της Κύπρου)

Ενδημικά φυτά της Κύπρου

Ενδημικά φυτά ονομάζουμε τα φυτά που τα συναντάμε μόνο σε ένα τόπο. Η Κύπρος έχει πλούσια βιοποικιλότητα. Στο έδαφός της έχουν εντοπιστεί 1908 διαφορετικά είδη, υποείδη και ποικιλίες φυτών.  Από αυτά τα 140 είδη φύονται μόνο στην Κύπρο και πουθενά αλλού στον πλανήτη μας.  Είναι δηλαδή ενδημικά.  Η ύπαρξη τόσων πολλών ενδημικών φυτών οφείλεται σε διάφορους λόγους:

• Η Κύπρος υπήρξε νησί από την αρχή της δημιουργίας της. Αυτό την απομόνωνε από τις γύρω περιοχές και κατέστησε λιγότερο πιθανή, σχεδόν αδύνατη, τη μεταφορά σπόρων που θα μπορούσαν να εκτοπίσουν τα τοπικά είδη φυτών.
• Η Κύπρος δεν καλύφθηκε από παγετώνες κατά την τελευταία εποχή τους, με αποτέλεσμα να συνεχίζουν εδώ να υπάρχουν είδη φυτών που εξαλείφθηκαν από άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η ενδημική μποσέα η κυπριακή.
• Οι κλιματολογικές συνθήκες οδήγησαν στη διαμόρφωση φυτών που είναι προσαρμοσμένα σε αυτές.
• Η Κύπρος παρουσιάζει μια ποικιλία τοπίων και γεωλογικών σχηματισμών, με αποτέλεσμα τα φυτά τα αναπτύξουν προσαρμοστικά χαρακτηριστικά που τους επιτρέπουν να ζουν στις συγκεκριμένες συνθήκες.

Η προστασία των φυτών (ενδημικών και σπάνιων) είναι επιτακτική ανάγκη.  Εκτός από την πολλαπλή χρησιμότητά τους στον άνθρωπο  (τροφή, χρήση στη μαγειρική ως μπαχαρικό, τσάι), το κάθε φυτό έχει δικαίωμα ύπαρξης όπως και ο κάθε άνθρωπος.  Το κάθε φυτό επίσης αποτελεί μέρος ενός οικοσυστήματος, του οποίου η ισορροπία είναι σημαντική για άλλα φυτά και ζώα που φιλοξενεί αλλά και έμμεσα για την ποιότητα της ζωής του ανθρώπου. 

Σκοπός της Δραστηριότητας είναι τα παιδιά να αντιληφθούν: (α) τη σημαντικότητα της διατήρησης της πλούσιας βιοποικιλότητας σε φυτά στην Κύπρο και (β) την ανάγκη προστασίας ενδημικών και σπάνιων φυτών της Κύπρου, από τους κινδύνους που τα απειλούν με εξαφάνιση.

Οδηγίες:

Εργασία 1: Διάβασε τη σχετική βιβλιογραφία κι απάντησε.

Τι ονομάζουμε ενδημικά φυτά; Ονόμασε ένα ενδημικό φυτό της Κύπρου.

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

Εργασία 2:

Η πιο κάτω γραφική παράσταση αφορά τα είδη ενδημικών φυτών.  Έχει δημιουργηθεί από στοιχεία που βρίσκονται στο «Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου», που ασχολείται με τα σπάνια φυτά της Κύπρου και στον αναθεωρημένο «Ευρωπαϊκό Κόκκινο Κατάλογο των Αγγειόσπερμων». 

CR: Κρισίμως Κινδυνεύον (Απειλούμενα) / ΕΝ: Κινδυνεύον (Απειλούμενα) /  VU:  Εύτρωτο (Απειλούμενα) /DD: Ανεπαρκείς πληροφορίες /  ΝΤ: Εγγύς Απειλούμενο /  LC: Χαμηλού Κινδύνου /  ΝΕ: Μη αξιολογηθέντα / ΜΑ: Μη Απειλούμενα

(Κατηγορίες κινδύνου της IUCN: Διεθνής Ένωση για την Προστασία της Φύσης)

Ποιο ποσοστό των ενδημικών μας ειδών είναι απειλούμενα; ..............................................................

Πόσα είδη ενδημικών φυτών έχουμε; ………………………………………………………………...

Πόσα διαφορετικά είδη ενδημικών φυτών είναι απειλούμενα (Αναλογίες);

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Εργασία 3

Γιατί, κατά τη γνώμη σας, οι διάφορες περιβαλλοντικές οργανώσεις και τα διάφορα κυβερνητικά περιβαλλοντικά κέντρα θεωρούν σημαντική την προστασία των σπάνιων φυτών;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Δραστηριότητα 2:

Θερμότητα / Θερμοκρασία (Θερμομονωτικά Υλικά)

Σχετική Θεωρία (Λίγα λόγια για τα Θερμομονωτικά Υλικά)

Καλοί και κακοί αγωγοί της Θερμότητας - Θερμομόνωση

Μερικά υλικά, κατά κύριο λόγο τα μέταλλα, επιτρέπουν εύκολα τη διάδοση της θερμότητας μέσα από τη μάζα τους και για τον λόγο αυτό ονομάζονται καλοί αγωγοί της θερμότητας. Κάθε καλός αγωγός της θερμότητας επιτρέπει τη διάδοση της θερμότητας με διαφορετικό ρυθμό. Αντίθετα με τους καλούς αγωγούς, υλικά που επιτρέπουν δύσκολα τη διάδοση θερμότητας μέσα από τη μάζα τους ονομάζονται κακοί αγωγοί της θερμότητας ή μονωτές.

Κάποια υλικά που είναι κακοί αγωγοί της θερμότητας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να διατηρούν τη θερμοκρασία ορισμένων αντικειμένων ή χώρων σταθερή. Τα υλικά αυτά ονομάζονται θερμομονωτικά υλικά και διαφέρουν μεταξύ τους ως προς το πόσο  εμποδίζουν τη διάδοση θερμότητας από μέσα τους. Αν ένα αντικείμενο είναι κατασκευασμένο από θερμομονωτικό υλικό εμποδίζει τη διάδοση θερμότητας από ή προς αυτό με αποτέλεσμα να διατηρείται, σχεδόν, σταθερή η θερμοκρασία στο εσωτερικό του. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ένα θερμομονωτικό υλικό είναι πάντα και κακός αγωγός της θερμότητας χωρίς όμως να συμβαίνει το αντίθετο. Για παράδειγμα το γυαλί παρόλο που είναι κακός αγωγός της θερμότητας δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μονωτικό υλικό γιατί επιτρέπει τη διάδοση θερμότητας με ακτινοβολία.

Τα θερμομονωτικά υλικά έχουν πάρα πολλές εφαρμογές στην καθημερινή μας ζωή. Από τα σκεύη τα οποία χρησιμοποιούνται για φύλαξη τροφίμων μέχρι τα υλικά που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή των σπιτιών. Ένα από τα καλύτερα θερμομονωτικά υλικά είναι ο στατικός αέρας. Όταν ο αέρας είναι εγκλωβισμένος εμποδίζει σε μεγάλο βαθμό τη διάδοση της θερμότητας. Τα παράθυρα με διπλά γυαλιά,  οι γούνες των ζώων, η πολυστερίνη και οι θέρμοι φαγητού με διπλά τοιχώματα είναι μερικές μόνο από τις περιπτώσεις στις οποίες ο στατικός αέρας χρησιμοποιείται για να εμποδίζει τη διάδοση της θερμότητας.

Σκοπός της Δραστηριότητας είναι τα παιδιά να αντιληφθούν: (α) τη σημαντικότητα της διατήρησης της πλούσιας βιοποικιλότητας σε φυτά στην Κύπρο και (β) την ανάγκη προστασίας ενδημικών και σπάνιων φυτών της Κύπρου, από τους κινδύνους που τα απειλούν με εξαφάνιση.

Εργασίες:

1. Τι ονομάζουμε «καλούς» αγωγούς της Θερμότητας;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2.Τι ονομάζουμε «κακούς» αγωγούς της θερμότητας και πώς αλλιώς τους ονομάζουμε;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Γράψτε 3 παράγοντες που επηρεάζουν τη θερμομονωτική ικανότητα των υλικών;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Γράψτε 2 θετικές συνέπειες από την χρήση θερμομονωτικών υλικών στα σπίτια;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Χωρίστε τα παρακάτω υλικά σε «καλούς» και «κακούς» αγωγούς της θερμότητας και συμπληρώστε τον πιο κάτω πίνακα: γυαλί, ξύλο, πλαστικό, σίδερο, στάσιμος αέρας, χαλκός, αλουμίνιο, ασήμι, αλουμίνιο, τούβλο, ρούχο.

6. Γιατί οι οικοδόμοι τοποθετούν στην εξωτερική πλευρά των τοίχων των σπιτιών ειδικές πλάκες πολυστερίνης;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

7. Γιατί τα πουλιά το χειμώνα φαίνονται να είναι πιο παχουλά;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Δραστηριότητα 3:

ΗΧΟΣ

 
Σχετική Θεωρία (Λίγα λόγια για τη διάδοση του Ήχου)

 
Ήχος και τα χαρακτηριστικά του

Ήχος είναι ό,τι αντιλαμβάνονται οι ζωντανοί οργανισμοί με την αίσθηση της ακοής. Οι δονήσεις που προκαλούνται σε φυσικά σώματα μεταφέρονται με διαδοχικά πυκνώματα και αραιώματα του αέρα ή άλλων υλικών στο αυτί και αν έχουν την κατάλληλη ένταση και συχνότητα που κυμαίνεται σε κάποια όρια, γίνονται αντιληπτές από τον εγκέφαλο ως ήχοι. Ο ήχος διαδίδεται  με τη μορφή ηχητικών κυμάτων. Για τη διάδοση των ηχητικών κυμάτων είναι απαραίτητη η ύπαρξη κάποιου υλικού μέσου μεταξύ πομπού και δέκτη. Το μέσο μπορεί να βρίσκεται σε οποιαδήποτε κατάσταση της ύλης (στερεή, υγρή, αέρια), καθώς ο ήχος δεν διαδίδεται στο απόλυτο κενό. Σε αντίθεση με το φως το οποίο είναι ηλεκτρομαγνητικό κύμα και μπορεί να διαδοθεί και στο κενό.

Υπάρχουν τέσσερα χαρακτηριστικά που αποσκοπούν στην περιγραφή ενός ήχου: ύψος, ένταση, διάρκεια και χροιά.

Το ύψος καθορίζεται από τη συχνότητα του ηχητικού κύματος. Ηχητικά κύματα με μεγάλη συχνότητα αντιστοιχούν σε υψηλότερους ή οξύτερους ήχους, ενώ ηχητικά κύματα με μικρότερη συχνότητα αντιστοιχούν σε χαμηλότερους ή βαρύτερους ήχους. Ο μουσικά εξειδικευμένος όρος «ύψος» δηλώνει πόσο υψηλός ή χαμηλός είναι ένας ήχος.

Η ένταση του ήχου καθορίζει πόσο δυνατός είναι ένας ήχος.  Η διάρκεια ορίζει τον συνολικό χρόνο για τον οποίο ένας ήχος γίνεται αντιληπτός. Ένας ήχος είναι μακρότερος από έναν άλλο βραχύτερο, όταν η αντιληπτή διάρκεια είναι συγκριτικά μεγαλύτερη.

Η χροιά εκφράζει την ποιότητα ενός ηχητικού κύματος. Πρόκειται για το χαρακτηριστικό εκείνο που προσδιορίζει την ταυτότητα της ηχητικής πηγής και επιτρέπει τον διαχωρισμό μεταξύ δύο διαφορετικών ηχητικών πηγών.

Ο ήχος διαδίδεται/ταξιδεύει μέσα σε στερεά, υγρά και αέρια υλικά. Ταξιδεύει γρηγορότερα στα στερεά, λιγότερο γρήγορα στα υγρά και πιο αργά στον αέρα. Ο ήχος δεν ταξιδεύει στο κενό.  

Σκοπός της Δραστηριότητας είναι τα παιδιά να διακρίνουν τα βασικά χαρακτηριστικά του ήχου και να αναγνωρίζουν την ιδιότητα του ήχου να διαδίδεται μέσω κάποιου υλικού (στερεού, υγρού ή αερίου) και να μη διαδίδεται στο κενό.

 
Εργασίες:

1. Γράψετε δίπλα από κάθε πρόταση το χαρακτηριστικό του ήχου στο οποίο αναφέρεται.

Χαμήλωσε τον Ήχο της τηλεόρασης και μας έχει κουφάνει. (……………………..)

Τα δεξιά πλήκτρα του πιάνου παράγουν πιο λεπτό ήχο από αυτά που βρίσκονται αριστερά. (……………………..)

Με την τελευταία κορώνα η σοπράνο βγήκε τόσο ψηλά που έσπασε το κρυστάλλινο ποτήρι. (……………………..)

Μίλα πιο δυνατά. (……………………..)

Αυτή που ακούγεται είναι η μαμά μου. Τη φωνή της θα την αναγνώριζα ανάμεσα σε χιλιάδες φωνές (……………………..)

2. Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις:

Α) Η Ευρυδίκη ακούει τον Ήχο από 3 διαφορετικά όργανα που παίζουν την ίδια νότα και μπορεί να διακρίνει από ποιο όργανο προέρχεται διότι …………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………..........

Β) Οι Ινδιάνοι για να αντιληφθούν τους έφιππους εχθρούς τους από μακριά τοποθετούσαν το ένα τους αυτί στο έδαφος διότι …………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

Γ) Γράψε τα χαρακτηριστικά ενός Ήχου: ………………………………………………………

  ..…………………………………………………………………………………………………

3. Ο Βασίλης χρησιμοποίησε σε ένα πείραμα 5 πανομοιότυπα μπουκάλια μέσα στο οποία πρόσθεσε διαφορετική ποσότητα νερού. Με το ίδιο κουτάλι χτυπούσε ακριβώς με την ίδια δύναμη και στο ίδιο σημείο όλα τα μπουκάλια και παρατηρούσε τον ήχο που παραγόταν.

Α. Διατήρησε σταθερά: ………………………………………………………………………..

......………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

Β. Άλλαξε: ……...………………………………………………………………………………

Γ. Μετρούσε: …………………………………………………………………………………...

Δ. Το ερώτημα προς διερεύνηση είναι :

......………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

4. Γράψτε Σωστό (Σ) ή Λάθος (Λ) δίπλα από κάθε δήλωση.

(      ) Ο Ήχος διαδίδεται στο νερό.

(      ) Ο Ήχος ακούγεται καλύτερα όταν διαδίδεται στον αέρα παρά σε ένα στερεό σώμα.

(      ) Ο Ήχος διαδίδεται στο κενό.

(      ) Το Υλικό διάδοσης επηρεάζει τον ήχο που θα ακουστεί.

(      ) Ο Ήχος είναι όπως το φως.

(      ) Ο Ήχος δεν διαδίδεται στον αέρα.

(      ) Δεν ακούγεται ο Ήχος κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Δραστηριότητα 4:


ΔΥΝΑΜΕΙΣ - ΚΙΝΗΣΕΙΣ

Δύναμη ονομάζουμε την αλληλεπίδραση μεταξύ δύο σωμάτων. Η Δύναμη είναι η αιτία που μπορεί να:

Α) αλλάξει η κινητική κατάσταση ενός σώματος (να επιταχυνθεί, να επιβραδυνθεί ή να αλλάξει κατεύθυνση) όταν τη δεχθεί.

Β) παραμορφωθεί (να αλλάξει σχήμα) μόνιμα ή προσωρινά.

Στην παρούσα Δραστηριότητα  θα μελετήσουμε διάφορα παραδείγματα δυνάμεων και θα τις κατηγοριοποιήσουμε σε: (Α) Δυνάμεις Επαφής και (Β) Δυνάμεις Απόστασης.


Δραστηριότητα 4

Δραστηριότητα 5:

Δυνάμεις – Κινήσεις (Βαρυτικές και Μαγνητικές Δυνάμεις)

Η Δραστηριότητα αυτή αναφέρεται στις περιπτώσεις όπου περιπτώσεις, όπου οι μαγνητικές και βαρυτικές δυνάμεις εξασκούνται από απόσταση.

Πατώντας τον παρακάτω σύνδεσμο θα εμφανιστεί η Δραστηριότητα 5, την οποία μπορείτε να τυπώσετε και να συμπληρώσετε. Επίσης, μπορείτε να απαντήσετε στις ερωτήσεις σε άδεια κόλλα Α4 ή σε άδειες κόλλες τετραδίου.

Καλή διασκέδαση.

Δραστηριότητα 5
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Δευτέρα 11/05/2020


Δραστηριότητα 6:


ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΓΗ: Γη, Σελήνη και Ήλιος

Η Δραστηριότητα αυτή αναφέρεται στις κινήσεις που εκτελεί η Γη, η Σελήνη και ο Ήλιος. Σε αυτήν τη Δραστηριότητα αναφέρονται δύο σημαντικά φαινόμενα: «Η έκλειψη Ηλίου» και η «Η έκλειψη της Σελήνης».

Πατώντας τον παρακάτω σύνδεσμο θα εμφανιστεί η Δραστηριότητα 6, την οποία μπορείτε να τυπώσετε και να συμπληρώσετε. Επίσης, μπορείτε να απαντήσετε στις ερωτήσεις σε άδεια κόλλα Α4 ή σε άδειες κόλλες τετραδίου.

Καλή διασκέδαση.

Δραστηριότητα 6
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Πέμπτη 04/06/2020

Εργασία 1ης εβδομάδας στην τάξη (και για τις 2 ομάδες μαθητών):

Ενότητα: Ουρανός και Γη

Στην παρούσα ενότητα αναφέραμε και συζητήσαμε για τον τρόπο με τον οποίο τα Διαστημόπλοια μπορούν να κάνουν πτήση και να διαφύγουν από τη ατμόσφαιρα της Γης. Επιπλέον, συζητήσαμε για το πότε ένα πείραμα είναι δίκαιο.

Πιο κάτω βρίσκονται οι Δραστηριότητες του βιβλίου, οι οποίες έγιναν στο σχολείο.

Δραστηριότητες Βιβλίου
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Τρίτη 23/06/2020

Εργασία 2ης εβδομάδας στην τάξη (και για τις 2 ομάδες μαθητών):

Ενότητα: Ενέργεια

Στην παρούσα ενότητα αναφέραμε και συζητήσαμε τις ιδιότητες της Ενέργειας. Επιπλέον, μάθαμε πώς να απεικονίζουμε τις διάφορες ενεργειακές αλυσίδες κι ακολούθως τις αναλύσαμε.

Πιο κάτω βρίσκονται οι Δραστηριότητες του βιβλίου, οι οποίες έγιναν στο σχολείο.

Δραστηριότητες Βιβλίου