Φυσικές επιστήμες 19-20 - Δραστηριότητες Ε' Τάξης

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ε' ΤΑΞΗΣ
 

Δευτέρα 23/03/2020


Δραστηριότητα 1:


Ζωντανοί Οργανισμοί – Ζώα (Κατηγορίες Σπονδυλωτών)

Σχετική Θεωρία (Λίγα λόγια για τις κατηγορίες Σπονδυλωτών)

Σπονδυλωτά

Τα σπονδυλωτά περιλαμβάνουν τις πιο κάτω κατηγορίες:

Ερπετά: Ζουν συνήθως στην ξηρά και το σώμα τους καλύπτεται από πλάκες ή φολίδες. Αναπνέουν με πνεύμονες και αναπαράγονται στην ξηρά. Γεννούν αυγά με σκληρό κέλυφος.

Ψάρια: Ζουν στο νερό, αναπνέουν με βράγχια και αναπαράγονται στο νερό. Γεννούν αυγά και το σώμα τους καλύπτεται από λέπια. Έχουν σκελετό από κόκαλα (Οστεϊχθύες) ή χόνδρο (Χονδριχθύες).

Θηλαστικά: Αναπνέουν με πνεύμονες. Τα περισσότερα γεννούν νεογνά τα οποία θηλάζουν με γάλα. Το σώμα τους καλύπτεται συνήθως από τρίχωμα.

Πτηνά: Αναπνέουν με πνεύμονες και το σώμα τους καλύπτεται με φτερά. Τα περισσότερα από αυτά μπορούν να πετούν. Γεννούν αυγά με σκληρό κέλυφος. Εξελικτικά τα πτηνά προέρχονται από τους δεινοσαύρους.

Αμφίβια: Γεννιούνται και μεγαλώνουν στο νερό, όπου αναπνέουν με βράγχια. Όταν μεγαλώνουν, αναπνέουν στον ατμοσφαιρικό αέρα. Δεν έχουν λέπια, ράμφος και τρίχες. Γεννούν αυγά στο νερό.

Σκοπός της Δραστηριότητας είναι τα παιδιά να κατηγοριοποιούν τα θηλαστικά με βάση ομοιότητες στα χαρακτηριστικά τους.

Οδηγίες:

Εργασία 1 

Στη φύση υπάρχουν πάρα πολλά και διαφορετικά σπονδυλωτά ζώα.

Διαβάζοντας τη σχετική βιβλιογραφία συμπλήρωσε τα κενά στο πιο κάτω σχεδιάγραμμα.

Εργασία 2
Στην πρώτη στήλη του πιο κάτω πίνακα υπάρχουν οι ονομασίες για κάθε ομάδα ζώων που δημιουργήσατε στην εργασία 1.

Γράψτε τον αριθμό του κουτιού της κάθε ομάδας κάτω από την κατάλληλη ονομασία. Στη διπλανή στήλη γράψτε μερικά χαρακτηριστικά της κάθε ομάδας, με τη βοήθεια της σχετικής βιβλιογραφίας και των πιο εξής ερωτήσεων: Θηλάζει τα μικρά του; Πώς είναι καλλυμμένο το σώμα του; Πού αναπνέει;



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Δευτέρα 30/03/2020

Δραστηριότητα 2:

Ζωντανοί Οργανισμοί – Περιβάλλον (Ρύπανση – Κλιματική Αλλαγή)

Σχετική Θεωρία (Λίγα λόγια για τη Ρύπανση – Κλιματική Αλλαγή)

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι ένα από τα σοβαρότερα περιβαλλοντικά προβλήματα της εποχής μας. Ο όρος αυτός περιγράφει την αύξηση της συγκέντρωσης κάποιων αερίων στην ατμόσφαιρα, τα οποία δεσμεύουν την ηλιακή ακτινοβολία με αποτέλεσμα την άνοδο της μέσης θερμοκρασίας της Γης.   Τα αέρια αυτά είναι το διοξείδιο του άνθρακα, το μεθάνιο, το όζον, το νιτρώδες οξείδιο, οι υδρατμοί και οι αλογονάνθρακες.

Ανθρώπινες δραστηριότητες που απελευθερώνουν αυτά τα αέρια είναι οι καύσεις ορυκτών καυσίμων (διοξείδιο του άνθρακα και νιτρώδες οξείδιο), η εντατική κτηνοτροφία (έκκριση μεθανίου) και η γεωργία  (χρήση νιτρωδών λιπασμάτων, καλλιέργεια ρυζιού).  Επιπρόσθετα, η άνοδος της θερμοκρασίας αυξάνει την ποσότητα των υδρατμών στην ατμόσφαιρα, η οποία ενισχύει ακόμα περισσότερο το φαινόμενο. 

Χωρίς το φαινόμενο του θερμοκηπίου, όπως υπήρχε πριν από τη βιομηχανική εποχή, δεν θα μπορούσε να υπάρξει ζωή.  Τα αέρια του θερμοκηπίου (εκτός από τους αλογονάνθρακες που είναι τεχνητά αέρια), συγκρατούν θερμότητα και δημιουργούν τις συνθήκες για τη ζωή.  Η μικρή ανθρωπογενής μεταβολή στις ποσότητες αυτών των αερίων έχει παρατηρηθεί ότι αυξάνει τη θερμοκρασία όσο ποτέ στο παρελθόν με αποτέλεσμα να συμβαίνουν ακραία καιρικά φαινόμενα και να λιώνουν οι πάγοι.  Τα ακραία φαινόμενα οδηγούν στην υποβάθμιση της ποιότητας της ζωής των ανθρώπων  και στοιχίζουν τις ζωές πολλών ζωντανών οργανισμών.  Με την τήξη των πάγων ανεβαίνει η στάθμη του νερού της θάλασσας με τον κίνδυνο της δημιουργίας εκατομμυρίων περιβαλλοντικών προσφύγων, αφού μεγάλο μέρος του ανθρώπινου πληθυσμού κατοικεί στα παράλια.

Για να αναχαιτιστεί  η έξαρση του φαινόμενο του θερμοκηπίου, ο άνθρωπος πρέπει να αναθεωρήσει τις πρακτικές του, σε ό,τι αφορά τη χρήση των πηγών ενέργειας. Θα πρέπει να γίνεται χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να μειωθεί ή να ελαχιστοποιηθεί η αξιοποίηση ορυκτών καυσίμων. 

Σκοπός της Δραστηριότητας είναι τα παιδιά να επεξηγούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, τα αίτια και το ρόλο του στην κλιματική αλλαγή, καθώς και ενέργειες και συμπεριφορές που το περιορίζουν.

Εργασίες:

1. Γράψτε 3 αλλαγές που διαπιστώνονται στο φυσικό περιβάλλον του πλανήτη μας.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Που οφείλεται το φαινόμενο του θερμοκηπίου;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Καταγράψτε 4 ανθρώπινες δραστηριότητες οι οποίες ελευθερώνουν αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι ωφέλιμο ή βλαβερό για τον πλανήτη μας;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Πώς επηρεάζεται η Κύπρος από τις κλιματικές αλλαγές του πλανήτη;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6. Γράψτε 3 τρόπους με τους οποίους μπορούμε να περιορίσουμε το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής του πλανήτη μας;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Δευτέρα 06/04/2020

Δραστηριότητα 3:

Θερμότητα - Θερμοκρασία (Θερμική διαστολή και συστολή)

Σχετική Θεωρία (Λίγα λόγια για τη διαστολή και συστολή των υλικών σωμάτων)

Θερμική συστολή και διαστολή

Όλα σχεδόν τα σώματα στερεά, υγρά και αέρια, όταν αυξάνεται η θερμοκρασία τους (θερμαίνονται), παρουσιάζουν αύξηση του όγκου τους (διαστέλλονται), ενώ όταν μειώνεται η θερμοκρασία τους (ψύχονται), παρουσιάζουν μείωση του όγκου τους (συστέλλονται). Τα φαινόμενα αυτά ονομάζονται θερμική διαστολή και θερμική συστολή, αντίστοιχα.

Η διαστολή αφορά όλες τις διαστάσεις του σώματος, αλλά μπορεί η αύξηση μιας ή δύο διαστάσεων να είναι αμελητέες. Έτσι, υπάρχουν τρία είδη θερμικών διαστολών:

• Γραμμική διαστολή, η οποία παρατηρείται σε μακρόστενα αντικείμενα και στην οποία αυξάνεται το μήκος τους, π.χ. σε καλώδια, συρματόσχοινα. Βρίσκει εφαρμογή σε διμεταλλικά ελάσματα, θερμόμετρα και γενικά συσκευές που σχετίζονται με τη μηχανική και τη θερμοκρασία.
• Διαστολή εμβαδού ή επιφανειακή διαστολή, που παρατηρείται σε επιφάνειες και στην οποία αυξάνεται το εμβαδόν τους, π.χ. σε μεταλλικά σκέπαστρα, λαμαρίνες.
• Κυβική διαστολή, όπου όλες οι διαστάσεις του αντικειμένου αυξάνονται σημαντικά.

Συνήθως τα δύο πρώτα είδη διαστολών αφορούν στερεά, ενώ το τρίτο αφορά συνήθως στερεά,  υγρά και αέρια. Ο λόγος είναι ότι τα υγρά και αέρια ως ρευστά δεν έχουν σταθερό σχήμα.

Η γραμμική διαστολή εξαρτάται από:

• τη μεταβολή της θερμοκρασίας.
• το αρχικό μήκος του σώματος
• το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένη η ράβδος

Η θερμική διαστολή του όγκου ενός στερεού ή υγρού εξαρτάται, επίσης, από το είδος του και  είναι ανάλογη με:

• τη μεταβολή της θερμοκρασίας του,
• τον αρχικό όγκο του.

Σε αντίθεση με τα στερεά και τα υγρά, η μεταβολή του όγκου ενός αερίου δεν εξαρτάται από το είδος του αερίου.

Σκοπός της Δραστηριότητας είναι τα παιδιά να περιγράφουν τις μεταβολές στον όγκο των στερεών, υγρών και αερίων σωμάτων όταν θερμαίνονται (διαστολή) και όταν ψύχονται (συστολή).

Εργασίες:

1. Τι ονομάζουμε (α)διαστολή και (β)συστολή ενός υλικού σώματος και πότε συμβαίνει το κάθε φαινόμενο.

…………...……………………………………………………………….……………………………...

…………...………………………………………………………………………………………………

…………...……………………………………………………………….……………………………..

…………...………………………………………………………………………………………………

2. Κύκλωσε την ορθή απάντηση:

Α. Διαστέλλονται/συστέλλονται μόνο τα στερεά.

Β. Διαστέλλονται/συστέλλονται μόνο τα υγρά.

Γ. Διαστέλλονται/συστέλλονται μόνο τα αέρια.

Δ. Διαστέλλονται/συστέλλονται όλα τα υλικά σώματα.

3. Αφού διαβάσετε προσεκτικά το πείραμα απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις.

Με  ένα σφυρί και μια καρφοβελόνα ανοίξτε μια τρύπα στο πάνω μέρος ενός άδειου κουτιού αναψυκτικού ή στο κάτω μέρος ενός αναποδογυρισμένου κουτιού κονσέρβας.

Θερμάνετε τη μυτερή άκρη της καρφοβελόνας για δύο λεπτά, κρατώντας την με ένα μανταλάκι  πάνω από έναν λύχνο οινοπνεύματος ή ένα κερί.

Προσπαθήστε να περάσετε την καρφοβελόνα μέσα από την τρύπα που ανοίξατε στο κουτί.

Αφήστε την καρφοβελόνα να κρυώσει για 2 λεπτά προσπαθήστε και πάλι να την περάσετε μέσα στην τρύπα.

(α) τι παρατηρήσατε στην προσπάθειά σας να περάσετε την καρφοβελόνα  (ι) όταν ήταν ζεστή  (ιι) όταν ήταν κρύα;

(ι)................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

(ιι)...............................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

(β) Εξηγήστε, γιατί συνέβαινε  το αποτέλεσμα που παρατηρήσατε σε κάθε περίπτωση αναφέροντας ποιο φυσικό φαινόμενο ισχύει στη κάθε περίπτωση.

(ι)................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

(ιι)...............................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

4. Οι μετρήσεις των ειδικών δείχνουν ότι το ύψος του Πύργος του Άιφελ κατά την περίοδο του καλοκαιριού μπορεί να αυξηθεί έως και 15 cm. Γιατί συμβαίνει αυτό;

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

5. Γιατί το καλοκαίρι δεν γεμίζουν εντελώς τα βυτιοφόρα που μεταφέρουν υγρά;

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

6. Γράψετε τις παρατηρήσεις σας για το μπαλόνι στη κάθε περίπτωση κι εξηγήστε γιατί συμβαίνουν οι συγκεκριμένες αλλαγές στην κάθε περίπτωση αναφέροντας και το κατάλληλο φαινόμενο:

(ι) Το μπαλόνι στο μπουκάλι μέσα στη λεκάνη με το ζεστό νερό

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

(ιι) Το μπαλόνι στο μπουκάλι μέσα στη λεκάνη με το κρύο νερό

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

7.  Απαντήστε στις πιο κάτω ερωτήσεις.

Α. Η Χριστίνα βγάζει από το ψυγείο το πιο κάτω βαζάκι αλλά δυσκολεύεται να το ανοίξει. Γιατί αντιμετωπίζει αυτή τη δυσκολία;

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

Β. Στο πιο κάτω σχεδιάγραμμα φαίνεται πώς λειτουργεί ο θερμοστάτης στο ηλεκτρικό σίδερο. Εξηγήστε ποιος είναι ο ρόλος του διμεταλλικού ελάσματος.

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

Δραστηριότητα 4:


ΦΩΣ: Ανάκλαση του Φωτός

Όταν φως, το οποίο διαδίδεται σε μια περιοχή, συναντήσει μια λεία και στιλπνή (γυαλιστερή) επιφάνεια, τότε αυτό ανακλάται. Δηλαδή αλλάζει δηλαδή κατεύθυνση και δεν εισέρχεται στην περιοχή πίσω από την επιφάνεια αλλά συνεχίζει να διαδίδεται στην περιοχή μπροστά από την επιφάνεια. Στην παρούσα Δραστηριότητα θα μελετήσουμε το δεύτερο νόμο της ανάκλασης.

Δραστηριότητα 4
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Δευτέρα 04/05/2020

Δραστηριότητα 5:

ΦΩΣ: Είδωλα σε επίπεδους καθρέφτες

Η Δραστηριότητα αυτή αναφέρεται στα χαρακτηριστικά των ειδώλων των επίπεδων καθρεφτών. Επιπλέον, αναφέρονται χρήσεις καθρεφτών σε περιπτώσεις από την καθημερινή ζωή.

Πατώντας τον παρακάτω σύνδεσμο θα εμφανιστεί η Δραστηριότητα 5, την οποία μπορείτε να τυπώσετε και να συμπληρώσετε. Επίσης, μπορείτε να απαντήσετε στις ερωτήσεις σε άδεια κόλλα Α4 ή σε άδειες κόλλες τετραδίου.

Καλή διασκέδαση.

Δραστηριότητα 5
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Δευτέρα 11/04/2020


Δραστηριότητα 6:


ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ: Πεπτικό Σύστημα

Η Δραστηριότητα αυτή αναφέρεται στο ανθρώπινο σώμα και συγκεκριμένα στο πεπτικό σύστημα του ανθρώπου.

Πατώντας τον παρακάτω σύνδεσμο θα εμφανιστεί η Δραστηριότητα 6, την οποία μπορείτε να τυπώσετε και να συμπληρώσετε. Επίσης, μπορείτε να απαντήσετε στις ερωτήσεις σε άδεια κόλλα Α4 ή σε άδειες κόλλες τετραδίου.

Καλή διασκέδαση.


Δραστηριότητα 6
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Πέμπτη 04/06/2020

Εργασία 1ης εβδομάδας στην τάξη (και για τις 2 ομάδες μαθητών):

Ενότητα: Φως

Στην παρούσα ενότητα αναφέραμε και συζητήσαμε τα φυσικά φαινόμενα της ανάκλασης και διάχυσης του φωτός. Ακολούθως, μιλήσαμε για τα είδωλα που σχηματίζουν τα επίπεδα κάτοπτρα.   

Πιο κάτω βρίσκονται οι Δραστηριότητες του βιβλίου, οι οποίες έγιναν στο σχολείο.

Δραστηριότητες Βιβλίου
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Τρίτη 23/06/2020

Εργασία 2ης εβδομάδας στην τάξη (και για τις 2 ομάδες μαθητών):

Ενότητα: Δυνάμεις και Κίνηση - Τριβή

Στην παρούσα ενότητα αναφέραμε και συζητήσαμε για την έννοια της Δύναμης. Συγκεκριμένα, αναφέραμε ότι η δύναμη είναι αιτία που προκαλεί αλλαγές στην κίνηση ή το σχήμα ενός σώματος. Ειδικότερα, αναφερθήκαμε στη δύναμη της Τριβής και στο πώς αυτή επηρεάζει την κίνηση του σώματος στο οποίο ασκείται.  

Πιο κάτω βρίσκονται οι Δραστηριότητες του βιβλίου, οι οποίες έγιναν στο σχολείο.

Δραστηριότητες Βιβλίου
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________